მარტოობა პოპკულტურაში - რატომ გვიყვარს გმირები, რომლებიც მარტო რჩებიან

მარტოობა პოპკულტურაში: რატომ გვიყვარს გმირები, რომლებიც მარტო რჩებიან„მარტოობა“ თანამედროვე სამყაროში თითქოს სანანებელი სიტყვაა – სოციალური ქსელები გვიბიძგებენ „კონტაქტის“კენ, რეკლამა – „გადასარევად ერთად ყოფნისკენ“. მაგრამ პოპკულტურა? ის მუდმივად გვაჩვენებს გმირებს, რომლებიც მარტო რჩებიან. უფრო მეტიც – ხშირად სწორედ ამით იმარჯვებენ.რატომ გვიზიდავს მარტო მყოფი გმირი? რატომ არის კინოში, ლიტერატურაში თუ მუსიკაში ის ხშირად ყველაზე ღრმა, ყველაზე სიმპათიური და ყველაზე ტრაგიკულიც?მარტოსულობის ფენომენი: გმირობა ზღვარზეისტორიულად, გმირი ხშირად ერთეულია – უპირისპირდება სისტემას, წარსულს, საკუთარ შიშებს. მას არ შეუძლია „ნორმალური“ ცხოვრება, რადგან მისი გზა განსხვავებულია. მარტოსულობა, ამ შემთხვევაში, სიმტკიცის სინონიმია.კლინტ ისტვუდის პერსონაჟები – გარიყული, მშვიდი და თავშეკავებული კოვბოები, რომლებიც აკეთებენ სწორ საქმეს, მაგრამ ამისთვის ფასს იხდიან მარტოობით.ბეტმენი – შეუძლია სამყაროს გადარჩენა, მაგრამ არა ჩვეულებრივი ურთიერთობების შენარჩუნება. გოთემის ქალაქში ის მუდამ ერთიანად მარტო და ყველასთან ახლოსაცაა.დარიო არჯენტოს „სუსპირია“ თუ „ჯოკერი“ ტოდ ფილიპსის რეჟისურით – სადაც პერსონაჟის იზოლაცია არამარტო სოციალური, არამედ ეგზისტენციალურია.მარტოობა მუსიკაში: შინაგანი ხმა გარეგნული ფონზემარტოობის თემები განსაკუთრებით ხშირია ალტერნატიულ და ინდი მუსიკაში, მაგრამ ის მაუსტრიმშიც გვხვდება.Radiohead-ის ტომ იორკი მუდმივად ახმოვანებს უცხოობას, გაუცხოებას, განცდას, რომ ადამიანი სისტემაში მხოლოდ ფიგურაა.Billie Eilish ახდენს თანამედროვე თინეიჯერული მარტოობის ესთეტიზაციას – ნოსტალგია, შიში და მელანქოლიური დახშულობა მის ტრეკებში ახლებურად ჟღერს.კურტ კობეინი კი, როგორც გენერაციული სიმბოლო, ოდნავ ირონიულად და უკომპრომისოდ ამბობს: მარტო ყოფნა — ეს ნორმაა.მარტო გმირი — სარკე მაყურებლისთვისმარტოობა ეკრანზე (ან წიგნში) ხშირად არ არის მხოლოდ ემოციური მდგომარეობა. ის პოლიტიკური, კულტურული ან თაობური დიაგნოზიც ხდება.„Joker“ (2019) აჩვენებს, როგორ იქცევა გაუცხოება ძალადობაში, როცა საზოგადოება ადამიანს არც ხედავს, არც ესმის.„Her“ (2013) სფაიკ ჯონზის ფილმში, მარტოობის გამოცდილება სრულიად ციფრულად გადადის – პერსონაჟი კომპიუტერულ ხმასთან ურთიერთობაში ხვდება იმ ემოციას, რასაც ადამიანები აღარ გამოხატავენ.„Lost in Translation“ (2003) გვიჩვენებს, როგორ გვაერთიანებს მარტოობაც – უცნობ ქალაქში ორი სრულიად განსხვავებული ადამიანი მხოლოდ იმიტომ ხვდება ერთმანეთს, რომ ორივე გრძნობს იზოლაციას.კულტურული პარადოქსი: მარტოობა როგორც სტილიდღეს მარტოობა ხშირად ხდება ესთეტიკა – ინსტაგრამზე, მოდაში, კინოში. სამყარო ცდილობს ის გარდაქმნას ტრაგედიიდან სტილისტიკურ იდენტობად. თუ ადრე მარტო ყოფნა „ნაკლოვანებად“ განიხილებოდა, ახლა ის „შინაარსად“ იქცა – შინაგანი სამყაროს სიმდიდრის სიმბოლოდ.დასკვნამარტო გმირი, სინამდვილეში, ყველანი ვართ – საკუთარი ფიქრების, ტრავმებისა და დაუმთავრებელი დიალოგების ტარებით. მის ყურებაში ვპოულობთ საკუთარ მარტოობას, მაგრამ იმედსაც – რომ მარტოობა არ ნიშნავს სიცარიელეს, არამედ იმას, რომ ჯერ ისევ ვეძებთ სამყაროსთან კავშირის იმ ფორმას, რომელიც ჩვენია.

ივნ. 20, 2025 - 01:57
 0
მარტოობა პოპკულტურაში - რატომ გვიყვარს გმირები, რომლებიც მარტო რჩებიან
მარტოობა პოპკულტურაში: რატომ გვიყვარს გმირები, რომლებიც მარტო რჩებიან

„მარტოობა“ თანამედროვე სამყაროში თითქოს სანანებელი სიტყვაა – სოციალური ქსელები გვიბიძგებენ „კონტაქტის“კენ, რეკლამა – „გადასარევად ერთად ყოფნისკენ“. მაგრამ პოპკულტურა? ის მუდმივად გვაჩვენებს გმირებს, რომლებიც მარტო რჩებიან. უფრო მეტიც – ხშირად სწორედ ამით იმარჯვებენ.

რატომ გვიზიდავს მარტო მყოფი გმირი? რატომ არის კინოში, ლიტერატურაში თუ მუსიკაში ის ხშირად ყველაზე ღრმა, ყველაზე სიმპათიური და ყველაზე ტრაგიკულიც?

მარტოსულობის ფენომენი: გმირობა ზღვარზე
ისტორიულად, გმირი ხშირად ერთეულია – უპირისპირდება სისტემას, წარსულს, საკუთარ შიშებს. მას არ შეუძლია „ნორმალური“ ცხოვრება, რადგან მისი გზა განსხვავებულია. მარტოსულობა, ამ შემთხვევაში, სიმტკიცის სინონიმია.

კლინტ ისტვუდის პერსონაჟები – გარიყული, მშვიდი და თავშეკავებული კოვბოები, რომლებიც აკეთებენ სწორ საქმეს, მაგრამ ამისთვის ფასს იხდიან მარტოობით.
ბეტმენი – შეუძლია სამყაროს გადარჩენა, მაგრამ არა ჩვეულებრივი ურთიერთობების შენარჩუნება. გოთემის ქალაქში ის მუდამ ერთიანად მარტო და ყველასთან ახლოსაცაა.
დარიო არჯენტოს „სუსპირია“ თუ „ჯოკერი“ ტოდ ფილიპსის რეჟისურით – სადაც პერსონაჟის იზოლაცია არამარტო სოციალური, არამედ ეგზისტენციალურია.

მარტოობა მუსიკაში: შინაგანი ხმა გარეგნული ფონზე
მარტოობის თემები განსაკუთრებით ხშირია ალტერნატიულ და ინდი მუსიკაში, მაგრამ ის მაუსტრიმშიც გვხვდება.

Radiohead-ის ტომ იორკი მუდმივად ახმოვანებს უცხოობას, გაუცხოებას, განცდას, რომ ადამიანი სისტემაში მხოლოდ ფიგურაა.
Billie Eilish ახდენს თანამედროვე თინეიჯერული მარტოობის ესთეტიზაციას – ნოსტალგია, შიში და მელანქოლიური დახშულობა მის ტრეკებში ახლებურად ჟღერს.
კურტ კობეინი კი, როგორც გენერაციული სიმბოლო, ოდნავ ირონიულად და უკომპრომისოდ ამბობს: მარტო ყოფნა — ეს ნორმაა.

მარტო გმირი — სარკე მაყურებლისთვის
მარტოობა ეკრანზე (ან წიგნში) ხშირად არ არის მხოლოდ ემოციური მდგომარეობა. ის პოლიტიკური, კულტურული ან თაობური დიაგნოზიც ხდება.

„Joker“ (2019) აჩვენებს, როგორ იქცევა გაუცხოება ძალადობაში, როცა საზოგადოება ადამიანს არც ხედავს, არც ესმის.
„Her“ (2013) სფაიკ ჯონზის ფილმში, მარტოობის გამოცდილება სრულიად ციფრულად გადადის – პერსონაჟი კომპიუტერულ ხმასთან ურთიერთობაში ხვდება იმ ემოციას, რასაც ადამიანები აღარ გამოხატავენ.
„Lost in Translation“ (2003) გვიჩვენებს, როგორ გვაერთიანებს მარტოობაც – უცნობ ქალაქში ორი სრულიად განსხვავებული ადამიანი მხოლოდ იმიტომ ხვდება ერთმანეთს, რომ ორივე გრძნობს იზოლაციას.

კულტურული პარადოქსი: მარტოობა როგორც სტილი
დღეს მარტოობა ხშირად ხდება ესთეტიკა – ინსტაგრამზე, მოდაში, კინოში. სამყარო ცდილობს ის გარდაქმნას ტრაგედიიდან სტილისტიკურ იდენტობად. თუ ადრე მარტო ყოფნა „ნაკლოვანებად“ განიხილებოდა, ახლა ის „შინაარსად“ იქცა – შინაგანი სამყაროს სიმდიდრის სიმბოლოდ.

დასკვნა
მარტო გმირი, სინამდვილეში, ყველანი ვართ – საკუთარი ფიქრების, ტრავმებისა და დაუმთავრებელი დიალოგების ტარებით. მის ყურებაში ვპოულობთ საკუთარ მარტოობას, მაგრამ იმედსაც – რომ მარტოობა არ ნიშნავს სიცარიელეს, არამედ იმას, რომ ჯერ ისევ ვეძებთ სამყაროსთან კავშირის იმ ფორმას, რომელიც ჩვენია.

What's Your Reaction?

like

dislike

love

funny

angry

sad

wow